Olağandışı hareketlilik yahut olağandışı derece etkin olma durumu hiperaktivite olarak isimlendiriliyor. Son devirde sık görülen Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) ise çocukların kendini denetim edemediği ruhsal rahatsızlık olarak biliniyor. DEHB’li çocuklar dikkatini toplamakta ve bir yerde sabit durmakta zorlanırken, bu durum toplumsal hayatta pek çok sıkıntıya yol açıyor. Kızlara oranla erkek çocuklarında daha sık görülen bu rahatsızlığın sebebi tam olarak bilinmezken, genetik, biyolojik, çevresel etmenler hastalıkta değerli rol oynuyor.
Sağlıksız beslenmenin hiperaktiviteyi artırdığını belirten İstanbul Florence Nightingale Hastanesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü’nden Dr. Dyt. Tuba Kayan Tapan, “Hiperaktiviteye uyku bozukluğu yeme davranışı bozuklukları, toplumsal hayata adapte olamama, akademik başarıda düşüş üzere belirtiler eşlik ediyor. Yani bireyler hem toplumsal hem de akademik hayatta pek çok sorun yaşıyor. Sağlıklı beslenme ise çocuklardaki DEHB’nin önüne geçebiliyor. Bilimsel çalışmalara nazaran, katkı hususları içeren besinler ve çok şeker tüketimi çocuklardaki hiperaktifliği artırırken, istikrarlı beslenmeyen çocuklarda hiperaktivite görülüyor” dedi.
Hiperaktivite tanısı almış çocukların küçük öğünler formunda sık sık beslenmesi gerektiğine işaret eden Tapan, “Öğünlerde çok ağır güç yüklemesi yapılmaması lazım. Bu durum ortaya çıkacak fazla enerjiyi önlüyor. Anne sütü, hiperaktivite üzere mental bozuklukların önüne geçmede kıymetli rol oynar, bu yüzden çocuğun anne sütü tüketmiş/tüketiyor olması bu bozukluk için kıymetli bir gözetici etken” diye konuştu.
Dr. Dyt. Tuba Kayan Tapan.
D vitamini, düşük düzeyde demir ve magnezyum çocuklarda hastalık belirtisini artırırken, Omega-3 tedavisi ise davranış meselelerini güzelleştiriyor. Balık, ceviz, keten tohumu semiz otu, kanola yağı üzere besinlerden güçlü bir diyet uygulanan çocukların davranışlarında düzgünleşme gözlenebileceğini söyleyen Tapan, “Trans yağlar tedavide gecikmeye yol açarken, kılıç balığı ve uskumru üzere civa içeriği yüksek balıkların tüketilmesi beyinde birikme ve davranış bozukluğuna yol açıyor. Bu nedenle balık tüketimine dikkat edilmeli” biçiminde konuştu.
Beyaz şeker, çikolata, şekerleme, gazlı içecekler, güç içecekleri, kafein, yüksek fruktozlu mısır şurubu, besin boyaları, fast food, cips, hazır çorbalar ve hazır baharat karışımları, et suyu, tavuk suyu bulyonları, salam, sosis, jambon, sucuk üzere işlenmiş et eserleri, hazır puding, bisküvi, kek üzere hazır besinlerin hiperaktif çocuklarda kısıtlanması gerekiyor.
DEHP olan çocuklarda uyku bozukluğunun da yaygın olduğunu söyleyen Tapan, “Yapılan araştırmalar; çocukların yüzde 30’unun uyku bozukluğu yaşadığını ve uyku bozukluğu ile diyet ortasında manalı bağlantılar olduğunu gösteriyor. Daha fazla uyku bozukluğu bildiren ebeveynler ayrıyeten daha yüksek karbonhidrat, doymuş yağ ve bilhassa de gece terlemesinin kıymetli bir belirleyicisi olan şeker alımını bildiriyor” diye anlattı.